فارماكينتيك

موارد منع مصرف و احتياط موارد منع مصرف: حساسيت به دارو، زيادي شديد فشار خون يا تاكيكاردي بطني، پانكرآتيت حاد يا هپاتيت (زيرا ممكن است باعث ايسكمي پانكراس يا كبد شود). موارد احتياط : بيماران سالخورده يا ناتوان، پركاري تيروئيد، بيماري قلبي، ديابت نوع، 1 آترواسكلروز شديد، بچه‌هاي با وزن كم، هايپرپلازي پروستات.

   مكانيسم

فارماكوكينتيك اثرات ضد احتقاني دارو به مدت 30 دقيقه تا 4 ساعت باقي مي‌ ماند.

   موارد منع مصرف

تداخل دارويي در صورت جذب سيستميك قابل توجه فنيل افرين، مصرف همزمان آن با اپي نفرين يا داروهاي مقلد سمپاتيك، گليكوزيدهاي ديژيتال، لوودوپا، گوانتيدين، داروهاي ضد افسردگي سه حلقه‌اي، مهار كننده‌هاي مونوآمين اكسيداز (MAO)، ‌يا بيهوش كننده‌هاي عمومي (هالوتان) ممكن است خطر آريتمي، از جمله تاكيكاردي، را افزايش دهد. در صورت جذب سيستميك قابل ملاحظه فنيل افرين، مصرف همزمان آن با اكسي توسيك‌ها، دوكساپرام، مهار كننده‌هاي MAO، متيل دوپا، تري متافان و آلكالوئيدهاي ارگوت، اثرات بالا برنده فشار خون آن را تشديد مي‌ كند. در صورت جذب سيستميك قابل توجه اين دارو، مصرف همزمان آن با مهار كننده‌هاي آلفا ـ آدرنرژيك و داروهاي پايين آورنده فشار خون، ممكن است اثرات آنها را كاهش دهد. در صورت جذب سيستميك قابل توجه اين دارو، مصرف همزمان آن با هورمونهاي تيروئيد ممكن است اثرات هر دو دارو را افزايش دهد. در صورت جذب سيستميك قابل ملاحظه فنيل افرين، مصرف آن با نيتراتها ممكن است اثر ضد آنژين اين داروها را كاهش دهد.

   نكات

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: آگونيست آلفا - آدرنرژيك. طبقه‌بندي درماني: تنگ كننده عروق. طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C ملاحظات اختصاصي علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامي آدرنرژيكها، مورد زير نيز توصيه مي‌ شود: مصرف طولاني مدت يا مزمن دارو ممكن است موجب بروز احتقان واجهشي بيني و تورم مزمن مخاط بيني شود. در صورت مصرف مداوم، نبايد بيش از 3 روز استفاده شود. نكات قابل توصيه به بيمار بعد از مصرف دارو، نوك قطره چكان را با آب داغ شسته و با پارچه تميز خشك نماييد. قبل از مصرف دارو، سوراخهاي بيني را به آرامي تميز كنيد. سر را به عقب گرفته و دارو را در سوراخهاي بيني بچكانيد. چند دقيقه در همان حال باقي بمانيد تا دارو در سرتاسر بيني منتشر شود. افزايش مصرف مايعات، ترشحات بيني را به صورت مايع نگه مي‌ دارد. براي جلوگيري از تداخل‌هاي احتمالي مخاطره آميز، از مصرف داروهاي بدون نسخه خودداري كنيد. مصرف در سالمندان: اثرات دارو در بيماران سالخورده ممكن است تشديد شود. مصرف در كودكان: نوزادان و كودكان ممكن است نسبت به اثرات دارو حساس تر باشند. بيشتر كارخانه‌هاي سازنده مصرف محلولهاي بيني 5/0 درصد را در كودكان كوچكتر از 12 سال (مگر با تجويز پزشك) و محلول بيني 25/0 درصد را در كودكان كوچكتر از 6 سال (مگر با تجويز پزشك) توصيه نمي‌ كنند. مصرف در شيردهي: ترشح فنيل افرين در شير مشخص نيست، مصرف اين دارو در دوران شيردهي بايد با احتياط همراه باشد.

   ميزان مصرف

موارد و مقدار مصرف احتقان بيني، سينوس‌ يا شيپور استاش بزرگسالان و كودكان بزرگتر از 12 سال: مقدار 3-2 قطره از محلول 25/0 يا 5/0 درصد هر چهار ساعت، برحسب نياز، در هر سوراخ بيني چكانده مي‌ شود. كودكان 12-6 ساله: مقدار 3-2 قطره از محلول 25/0 درصد هر چهار ساعت، برحسب نياز، ‌در هر سوراخ بيني چكانده مي‌ شود. كودكان 6-2 ساله: 1 قطره از محلول 25/0 درصد هر 4 ساعت برحسب نياز، در هر سوراخ بيني چكانده مي‌ شود. مكانيسم اثر فنيل افرين بر روي گيرنده‌هاي آلفا ـ آدرنرژيك موجود در شريانچه ‌هاي مخاط بيني به طور مستقيم اثر كرده و آنها را تنگ مي‌ كند.

   تداخل

عوارض جانبي بيني : سوزش، گزش و خشكي مخاط بيني، احتقان واجهشي بيني. علائم جذب سيستميك: بي‌خوابي، اضطراب، عصبانيت، منگي، لرزش، سردرد، براديكاردي، تاكيكاردي، افزايش فشار خون ، طپش قلب، درد آنژيني، تهوع، رنگ پريدگي پوست. توجه: در صورت بروز حساسيت مفرط يا آريتمي قلبي، بايد مصرف دارو قطع شود. مسموميت و درمان تظاهرات باليني (در صورتي كه دارو جذب سيسميك قابل ملاحظه‌اي داشته باشد): طپش قلب، پارستزي، استفراغ، آريتمي قلبي، افزايش فشار خون. درمان: شامل قطع مصرف دارو و اقدامات علامتي و حمايتي مي‌ شود. علائم حياتي بايد به دقت پيگيري شوند. آتروپين براي مسدود ساختن براديكاردي رفلکسي، فنتول آمين براي درمان زيادي بيش از حد فشار خون، و پروپرانولول براي درمان آريتمي قلبي، در صورت لزوم، مصرف مي‌ شود.